
น้อง ๆ รู้กันไหมว่า คำภาษาไทย 1 คำอาจมีความหมายที่เป็นความหมายตรงและความหมายอุปมา (เชิงเปรียบเทียบ) ซึ่งเนื้อหานี้เป็นเนื้อหาที่ออกสอบ A-Level และอาจจะได้เจอในห้องเรียนเรียนด้วยย
แต่ถ้าใครยังไม่รู้ก็ไม่เป็นไรน้าา เพราะพี่สรุปมาให้แล้วทั้งเรื่องความหมายของคำที่มีความหมายตรง และความหมายอุปมา พร้อมตัวอย่างคำ ประโยค และแบบฝึกหัดกับเฉลยให้ลองทำท้ายบทความอีกด้วยย
สนใจหัวข้อไหน ... กดอ่านเลย
Toggleความหมายตรงและความหมายอุปมาคืออะไร ?
ก่อนจะไปรู้จักกับความหมายของ “ความหมายตรง” และ “ความหมายอุปมา” พี่ขอยกตัวอย่างประโยค 2 ประโยคนี้ก่อน
- หินก้อนนั้นมีขนาดใหญ่มาก
- โจทย์เลขข้อนี้หินจริง ๆ
จะเห็นได้ว่าคำว่า “หิน” จากทั้ง 2 ประโยคนี้ แม้จะเป็นคำเดียวกันแต่มีความหมายคนละความหมาย โดยหินในประโยคแรกหมายถึง ของแข็งที่ประกอบด้วยแร่ชนิดเดียวหรือหลายชนิดรวมตัวกันอยู่ตามธรรมชาติ ส่วนในประโยคที่สองหมายถึง ยากมาก
ทีนี้พี่ขออธิบายเพิ่มเติมว่า คำว่า “หิน” ในประโยคแรกเป็นคำที่มีความหมายตรง ส่วน “หิน” ในประโยคที่สอง
เป็นคำที่มีความหมายอุปมา เท่านี้น้อง ๆ สรุปได้หรือยังว่า ความหมายตรงและความหมายอุปมาคืออะไรกันแน่
ถ้าหากให้ยังคิดไม่ออก พี่ขอสรุปให้จำได้ง่าย ๆ เลยว่า
ความหมายตรงหรือความหมายตามตัว หมายถึง ความหมายเดิมของคำที่กำหนดขึ้นเพื่อใช้กันทั่วไป เช่นคำว่า “หิน” ในประโยคแรก
ตัวอย่างคำที่ใช้ได้ทั้งความหมายตรงและความหมายอุปมา
จากหัวข้อที่แล้วจะเห็นได้ว่า คำบางคำอาจมีเพียงความหมายเดียว คือ ความหมายตรง ส่วนคำบางคำอย่างเช่นคำว่า “หิน” อาจมีความหมายมากกว่า 1 ความหมาย คือ มีทั้งความหมายตรงและความหมายอุปมาซึ่งข้อสอบมักถามถึง
คำประเภทนี้ ดังนั้นเพื่อช่วยให้น้อง ๆ เข้าใจมากขึ้น พี่จึงรวบรวมตัวอย่างคำที่ใช้ได้ทั้งความหมายตรงและความหมายอุปมามาให้ดังต่อไปนี้เลยยยย
- ก้มหัว
- ความหมายตรง คือ น้อมหัวลงเพื่อแสดงกิริยาเคารพ
- ความหมายอุปมา คือ ยอมอ่อนน้อม (มักใช้ในความปฏิเสธ)
- เข้าฌาน
- ความหมายตรง คือ ทำใจให้สงบตามหลักทางศาสนา
- ความหมายอุปมา คือ นั่งหลับหรือเหม่อใจลอยไม่รับรู้อะไร
- งัดข้อ
- ความหมายตรง คือ เกร็งแขนขัดกัน แล้วออกกำลังกดให้แขนอีกฝ่ายหนึ่งล้มลง
- ความหมายอุปมา คือ โต้เถียงกัน, มีความเห็นขัดแย้งกัน, ไม่ลงรอยกัน
- จับมือ
- ความหมายตรง คือ ทักทายตามธรรมเนียมตะวันตกโดยบุคคล 2 คน ประสานมือขวาของกันและกันแล้วเขย่า
- ความหมายอุปมา คือ ร่วมมือกัน
- จับเส้น
- ความหมายตรง คือ บีบนวดเพื่อให้กล้ามเนื้อคลายตัว
- ความหมายอุปมา คือ รู้จักเอาใจผู้ที่จะให้ผลประโยชน์แก่ตน
- ชุบตัว
- ความหมายตรง คือ เอาตัวจุ่มลงไปในของเหลวเพื่อให้ติดสิ่งนั้น
- ความหมายอุปมา คือ ไปศึกษาอบรมเพิ่มเติมจากต่างประเทศเพื่อให้มีความรู้สูงขึ้น ดีขึ้น
- ดาว
- ความหมายตรง คือ สิ่งที่เห็นเป็นดวงเล็ก ๆ มีแสงในท้องฟ้าเวลามืด
- ความหมายอุปมา คือ เรียกบุคคลที่เด่นในทางใดทางหนึ่ง
- ดำน้ำ
- ความหมายตรง คือ ทำตัวให้จมไปใต้ผิวน้ำ
- ความหมายอุปมา คือ ร้องเพลงโดยจำเนื้อเพลงได้บ้างไม่ได้บ้าง
- ตกผลึก
- ความหมายตรง คือ กลายเป็นผลึก (ใช้แก่สารละลาย)
- ความหมายอุปมา คือ ลึกซึ้งแจ่มแจ้งจากการสะสมความรู้หรือความคิด
- ติดลม
- ความหมายตรง คือ อาการที่ว่าวขึ้นไปสูงได้ลมพยุงให้ทรงตัวอยู่
- ความหมายอุปมา คือ พูดมากเรื่อยไปไม่รู้จักจบ
- ฝากท้อง
- ความหมายตรง คือ ฝากครรภ์
- ความหมายอุปมา คือ อาศัยกินด้วย, ขอกินด้วย
- ถอยหลัง
- ความหมายตรง คือ เคลื่อนไปข้างหลัง
- ความหมายอุปมา คือ ไม่เจริญก้าวหน้า
- ฟ้าผ่า
- ความหมายตรง คือ ปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นเนื่องจากอิเล็กตรอนจำนวนมากเคลื่อนที่ระหว่างเมฆกับพื้นโลก เกิดพลังงานสูงมากจนสามารถทำลายสิ่งที่กีดขวาง
- ความหมายอุปมา คือ คำสั่งด่วนที่ออกมาโดยไม่คาดหมายและไม่รู้เหตุผล
- แม่พิมพ์
- ความหมายตรง คือ สิ่งที่เป็นต้นแบบ
- ความหมายอุปมา คือ ครูอาจารย์ซึ่งถือว่าเป็นแบบอย่างความประพฤติของศิษย์
- รูดซิป
- ความหมายตรง คือ ดึงซิปให้ติดกันหรือให้แยกออก
- ความหมายอุปมา คือ ไม่ยอมเปิดปากพูดในเรื่องที่เป็นความลับ
- โรยหน้า
- ความหมายตรง คือ เอาของโปรยลงไปบนอาหารเป็นต้นเพื่อให้น่ากินหรือชูรส
- ความหมายอุปมา คือ แต่งแต่เพียงผิว ๆ
- ล้มช้าง
- ความหมายตรง คือ ฆ่าช้าง
- ความหมายอุปมา คือ โค่นคนที่มีอำนาจมีอิทธิพลลงได้
- เลือดเย็น
- ความหมายตรง คือ สัตว์มีกระดูกสันหลังที่สามารถปรับอุณหภูมิของร่างกายให้เหมาะสมกับอุณหภูมิของสภาวะแวดล้อม
- ความหมายอุปมา คือ มีใจเหี้ยมสามารถทำลายชีวิตหรือชื่อเสียงผู้อื่นได้โดยไม่รู้สึกหวั่นไหว
- หดหัว
- ความหมายตรง คือ ชักหัวกลับ
- ความหมายอุปมา คือ กลัวหรือหลบไม่ยอมโผล่หน้าออกไป
- อัดฉีด
- ความหมายตรง คือ อัดจาระบีเข้าที่ข้อต่อรถยนต์
- ความหมายอุปมา คือ ให้เงินหรือรางวัลพิเศษเพื่อให้ทำงานให้โดยเร็วหรือให้ได้ผล
ตัวอย่างประโยคที่มีคำความหมายตรงและความหมายอุปมา
- หมู
ความหมายตรง คือ ชื่อของสัตว์กีบคู่ ตัวอ้วน จมูกและปากยื่นยาว ปลายจมูกบานใช้สำหรับดุนดินหาอาหาร
ตัวอย่างประโยคที่มีคำความหมายตรงเช่น “หมูเป็นสัตว์ที่ชอบกินของสกปรกและสิ่งปฏิกูล”
- ความหมายอุปมา คือ ง่าย, สะดวก
- ตัวอย่างประโยคที่มีคำความหมายอุปมาเช่น “เขาชอบทำแต่งานหมู ๆ”
หน้าตา
ความหมายตรง คือ เค้าหน้า
ตัวอย่างประโยคที่มีคำความหมายตรงเช่น “เด็กคนนี้หน้าตาเหมือนแม่”
- ความหมายอุปมา คือ เกียรติยศชื่อเสียง
- ตัวอย่างประโยคที่มีคำความหมายอุปมาเช่น “นักกีฬาไปแข่งขันชนะเลิศในต่างประเทศก็เป็นหน้าตาให้กับประเทศของตน”
หน้ามืด
ความหมายตรง คือ อาการที่เป็นลมหมดสติ
ตัวอย่างประโยคที่มีคำความหมายตรงเช่น “จู่ ๆ ครูสุดาก็หน้ามืดระหว่างสอน”
- ความหมายอุปมา คือ มัวเมาจนขาดสติ ทำสิ่งที่ไม่ควรทำ
- ตัวอย่างประโยคที่มีคำความหมายอุปมาเช่น “เตยหน้ามืดเล่นพนันเสียจนไม่มีเงินกลับบ้าน”
ทิศทางแนวข้อสอบเรื่องความหมายตรง ความหมายอุปมาใน A-Level ภาษาไทย 69
สำหรับเรื่องนี้เรียกได้ว่าเป็นเรื่องที่ออกข้อสอบสำหรับสอบเข้ามหาวิทยาลัยมาอย่างยาวนาน ตั้งแต่สมัย 7 วิชาสามัญ, 9 วิชาสามัญ จนล่าสุด A-Level ยังคงออก (แถมยังออกตั้ง 2 ข้อเลย)
ซึ่งแนวข้อสอบ A-level จะเน้นไปที่การถามว่า “ข้อใดมีหรือไม่มีคำที่มีความหมายอุปมา” ส่วนของปีก่อน ๆ จะเป็นการถามว่า “ข้อใดมีคำที่สามารถใช้ได้ทั้งความหมายตรงและความหมายอุปมา” โดยตัวเลือก 5 ข้อจะยกคำ 3 – 5 คำมาให้เลือก
เตรียมสอบ A-Level ภาษาไทยกับ SmartMathPro
พี่ขอแนะนำตัวช่วยอย่าง คอร์สเตรียมสอบมหาลัยฯ ของ SmartMathPro เลยย มีให้เลือกมากมายทั้งสนาม TGAT / TPAT หรือ A-Level และสอนโดยติวเตอร์ที่มีความเชี่ยวชาญในแต่ละวิชาด้วยไม่ว่าจะเป็น พี่ปั้น, อ.ขลุ่ย, พี่หมออู๋,
ครูกอล์ฟ, พี่ลัคกี้, พี่เกม GAT ENG COOL COOL, พี่ฟาร์ม
โดยในแต่ละคอร์สจะสอนปูพื้นฐานแบบละเอียด อิงตาม Test Blueprint ปีล่าสุด (ใครที่พื้นฐานไม่แน่นก็สามารถเรียนได้) พร้อมพาตะลุยโจทย์แบบไต่ระดับ ตั้งแต่โจทย์ซ้อมมือไปจนถึงข้อสอบเก่าหรือโจทย์ที่ใกล้เคียงกับข้อสอบจริง แถมยังแจกเทคนิคในการทำข้อสอบที่จะช่วยให้น้อง ๆ ทำข้อสอบได้เร็วขึ้นและช่วยเพิ่มโอกาสในการอัปคะแนนให้อีกด้วย สำหรับน้อง ๆ คนไหนที่สมัครตอนนี้ รับฟรี Unseen Mock Test ชุดพิเศษ และสิทธิพิเศษต่าง ๆ ประจำเดือน ถ้าใครสนใจ คลิก เข้ามาดูรายละเอียดแต่ละคอร์สได้เลยยย
ข้อสอบเรื่องคำที่มีความหมายตรง ความหมายอุปมาพร้อมเฉลย

ตอบ ข้อ 3. ชาบูหม่าล่าเผ็ดร้อนจนน้ำตาไหล
เพราะคำว่า “เผ็ดร้อน” ในที่นี้หมายถึงรสชาติที่ทั้งเผ็ดและร้อน จึงนับว่าเป็นความหมายตรง
ส่วนข้อนี้เป็นความหมายอุปมาดังนี้
ข้อ 1. คำว่า “ม้วนเสื่อ” ในที่นี้เป็นคำที่มีความหมายอุปมา เพราะหมายถึง เลิก หยุด ไม่สามารถดำเนินต่อไปได้
ข้อ 2. คำว่า “เสือซุ่ม” ในที่นี้เป็นคำที่มีความหมายอุปมา เพราะหมายถึง คนที่คอยจังหวะเพื่อแสดงตัว
ข้อ 4. คำว่า “ล้มช้าง” ในที่นี้เป็นคำที่มีความหมายอุปมา เพราะหมายถึง โค่นคนที่มีอำนาจมีอิทธิพลลงได้
ข้อ 5. คำว่า “ใจหิน” ในที่นี้เป็นคำที่มีความหมายอุปมา เพราะหมายถึง มีใจโหดเหี้ยม

ตอบ ข้อ 1. ก้มหัว คอขวด เผ็ดร้อน
ข้อ 1. ก้มหัว
ความหมายตามตัว หมายถึง น้อมหัวลงเพื่อแสดงกิริยาเคารพ
ความหมายเชิงอุปมา หมายถึง ยอมอ่อนน้อม
คอขวด
ความหมายตามตัว หมายถึง ส่วนโค้งบริเวณใกล้ปากขวด
ความหมายเชิงอุปมา หมายถึง ส่วนของถนน สะพาน หรือลำน้ำที่มีช่วงแคบเข้าหากันเหมือนคอขวด
เผ็ดร้อน
ความหมายตามตัว หมายถึง ทั้งเผ็ดทั้งร้อนอย่างรสพริกไทยหรือดีปลี
ความหมายเชิงอุปมา หมายถึง รุนแรง
ส่วนข้ออื่นมีบางคำที่ไม่ได้ใช้ได้ทั้งความหมายตามตัวและความหมายเชิงอุปมา ดังนี้
ข้อ 2. มีคำว่า
– “ปากโป้ง” มีเพียงความหมายเชิงอุปมา หมายถึง ชอบพูดเปิดเผยสิ่งที่ไม่สมควรออกมาโดยไม่คำนึงถึงความผิดพลาดเสียหาย
– “แก้แค้น” ซึ่งมีเพียงความหมายตามตัว หมายถึง ทำตอบด้วยความแค้นหรือเพื่อให้หายแค้น
ข้อ 3. มีคำว่า “ไม้ดัด” ซึ่งมีเพียงความหมายตามตัว หมายถึง พรรณไม้ใหญ่ นิยมปลูกในกระถางและดัดกิ่งให้เป็นรูปต่าง ๆ ตามที่ต้องการ
ข้อ 4. มีคำว่า “ขายตรง” ซึ่งมีเพียงความหมายตามตัว หมายถึง ขายสินค้าโดยมีตัวแทนนำไปเสนอขายผู้ซื้อโดยตรง ไม่ผ่านร้านค้า
ข้อ 5. มีคำว่า “เหลือขอ” ซึ่งมีเพียงความหมายตามตัว หมายถึง ดื้อมาก, เอาไว้ไม่อยู่
พี่เชื่อว่าน้อง ๆ ที่อ่านบทความนี้ คงจะได้ความรู้เกี่ยวกับคำที่มีความหมายตรง ความหมายอุปมากันไปแบบจัดเต็ม ทั้งคนที่จะนำความรู้ไปใช้สำหรับสอบที่โรงเรียนหรือเตรียมสอบ A-Level ภาษาไทย อย่างไรก็ตาม นอกจากการอ่านเนื้อหาแล้ว อย่าลืมฝึกทำแบบฝึกหัดหรือข้อสอบเก่าย้อนหลังหลาย ๆ ปีด้วยน้า
บทความ แนะนำ
บทความ แนะนำ

ทีมวิชาการภาษาไทย
ผู้อยู่เบื้องหลังการจัดทำคอร์สเรียนร่วมกับพี่ติวเตอร์
และผู้เขียนบทความวิชาการภาษาไทยของสถาบัน SmartMathPro

ทีมวิชาการภาษาไทย
ผู้อยู่เบื้องหลังการจัดทำคอร์สเรียนร่วมกับพี่ติวเตอร์
และผู้เขียนบทความวิชาการภาษาไทยของสถาบัน SmartMathPro
สำหรับน้อง ๆ ที่สนใจสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม รวมถึงติดตามข่าวสารต่าง ๆ ที่อัปเดตอย่างเรียลไทม์ ได้ที่
Line : @smartmathpronews
FB : Pan SmartMathPro ติวคณิต By พี่ปั้น
IG : pan_smartmathpro
X : @PanSmartMathPro
Tiktok : @pan_smartmathpro
Lemon8 : @pan_smartmathpro